سۆشیالیزم، ئەناركیزم و فێمینیزم1/

و. لە فارسییەوە هەژێن
بەشی یەکەم:

گریمان تۆ ژنێكی لە كۆمەڵگەیەكی سەرمایەداریدا. لە گشت لایێكەوە سەرقاڵیت: كار، لیستی بژاردن، هاوسەر (یا هاوسەری پێشین)، وانە و خوێندگەی مناڵان، كاری نێوماڵ، جوان بوون، ناشیرینی، مەیسەربوون، مەیسەرنەبوون (جۆرێك لە پشتگوێ خستن) و … ئەگەر لەمەڕ هەموو ئەمانە و ئەوەی چۆن له‌ته‌ك یەك پێكهاتوون و گونجاون و ئەوەی دەبێت چ شتێك بگۆڕدرێت، بیرت كردووەتەوە و بۆ دەربڕینی بابەتە سەرەكییەكە بە دوای واژەگەلێكدا دەگەڕێی، ئەگەری ئەوە هەیە ”فێمینیزمی سۆشیالیستی” بخەیتەڕوو.1
هەموو نیشانەکان ئەمە پشتراست دەكەنەوە، كە ”رابوون”ی زۆرێك لە ژنان لەبەرامبەر گرفتی هەڵاواردنی ڕەگەزی، فێمینیزمی سۆشیالیستی وەك ڕێگەچارەیەك لەبەرچاو دەگرن. ئەوڕۆكە ”سۆشیالیزم” (لە نموونە سەرنجڕاکێشە جۆراوجۆرەكانیدا) بۆ زۆرێك لە خەڵك ناسراوە، چونكە قسەی فرەی بۆ كردن پێیە: ئاوڕدانەوە لە كارگەران، خەروارێك لە تیئۆرییە شۆڕشگێڕەكان، كە خەڵكی دەتوانن پشتیان پێ ببەستن ( چ خوێندبنیانەوە یا نەیانخوێندبنەوە) و وەها نموونەگەلێكی بەردەست لە ولاتانی پیشەسازییكراو، كە بە شیوەیەکی جیاواز لە ولاتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا و هاوپەیمانانی بنیاتنراون.
بۆ زۆرێك لە فێمینیستەكان، سۆشیالیزم لەو ڕووەوە كە بەڵێنی كۆتاییهێنان بە نایەكسانی ئابووریی بە ژنانی كارگەر دەدات، سەرنجڕاكێشە. له‌ته‌ك ئەوەشدا، سۆشیالیزم لە هەمانكاتدا لە بەرامبەر كاڵبوونەوەی ڕوانگە ڕادیكاڵەكانی خۆی هەڵوێست وەردەگرێت، بەو بەشە لە ژنان كە پێیانوایە لێكدانەوەیەكی تەواو فێمینستی ناتوانێت گشت نایەكسانییەكان بگرێتەوە، بەڵێنی تێڕوانینێكی كراوەتەر دەدات.
بەم پێیە بەپێی ئەو بەڵگانە، ژنان بیر لەوە دەكەنەوە كە ئایا ”فێمینیزمی سۆشیالیستی” وەك ڕوانگەیەكی ڕامیاری، بەكەڵك دێت یا نا. لەوە دەچێت فێمینیستە سۆشیالیستەكان هەم ئاوەزگیر و هەم ڕادیكاڵ بن؛ لایەنی كەم ئەوەندەی بزانرێت زۆربەیان لە بەرامبەر داوی سازان و خۆپەرستی، كە ژمارەیەكی بەرچاوی ژنان تێی دەكەون، هەستێكی نەرێیی بەهێزیان هەیە.
بۆ زۆرێك لە ئێمە كە كەمتر خەیاڵیین، وێناكردنی خێڵی ئامازۆن، بە سوپایەك لە ژنانی بەهێزی خێڵ، كە بەرەو ئاوابوونی خۆر بجەنگن، لەوانەیە ناكەتواری و بێسوود بێت. بابەتێكی پەیگیرانەتر، گریمانەی هۆشیی زاڵ بەرامبەر بە خواوەندە گەورەكان و نیشانەكانی دیكەی هاوجۆرپەرستی، جادوو، بانگكردنی گیانە. من وەك فێمینیستێك كە خەمی گۆڕینی پێكهاتەی كۆمەڵگەمە، ئەم بابەتە بێزیان نابینم.
بابەتی یەكەم: زیاتر لە چوار سەد (400) ژن لە ئاپریلی 1976دا چوونە بۆستن، تاوەكو لە كۆنفرانسی گیانیی ژنان (women’s spirituality conference) كە بەشێكی زۆری بۆ لێكۆڵینەوە لەو بابەتانەی باسكران تەرخان كرابوو، بەشدارییان كرد. ئایا نەدەكرا وزەی سرودەكان، كە جێگەی دوایین ئاوازەكانی سەركەوتنیان دەگرتەوە و كارگەگەلی فێربوونی سەمای زگ و بەرپاكردنی بۆنەی ئایینی مانگانە، لە كارێكی باشتر و ژنانەتردا خەرج بكرایە؟
بابەتی دووەم: لایەنی كەم بەپێی ڕاگەیاندنی ڕۆژنامەیەكی فێمینیستی، دەستەیەك لە ژنانی لەشفرۆش (سێکسفرۆش) هەوڵیان دا كە (Susan Saxe) لە زیندان دەركەن. ئەگەر ئەوان راستگۆیانە پێیانوابوو، كە وەها كارێك ئەو ئازاد دەكات، كەواتە بەگشتی لە كەتواریەوەیە کە لە فشارەكانی كۆمەڵگەی پیاوسالارەوە دوور بوون. هەروەها ئەگەر بڕیار بوو ، كە ئەوە گاڵتەیەكی دڵخۆشكەر بێت، ئەی بۆچی هیچ كەس بەوە پێناكەنێت؟
مەترسییەك كە لەلایەن ریفۆرمیزمەوە هەڕەشە لە هۆگری ژنان دەكات، لە یارییەكانی بانگكردنی گیان فرە گەورەترە. من دەزانم كە ”ریفۆرمیست” دەربڕینێكە دەتوانرێت لە زۆر ڕێگەوە بەكار ببرێت، كە هیچكامیان نە بەڕێزن و نە ئەوەندەش بەسوود. بە گشتی بۆ دەربڕینی نیازپاكی تاك، یا بۆ دەربڕینی ئەوەی هەر جۆرە چالاكییەكی رامیاری چون یەك، بێ نرخە، لەبەر ئەوەی كە كاری رامیاری لە خودی خۆیدا شیاوی ئاڵوگۆڕە. لە وەلامدا، هەندێك لە فێمینیستەكان بە شێوەیەكی باوەڕپێهێنەرانە دەریانخستووە، كە جۆرە دروستەكانی ریفۆرم دەتوانن بزاڤێكی رادیكاڵ بنیات بنێن.2
بەم شێوە هەندێك لە هەڵوێستگیرییەكانی ڕیفۆرمیستەكان وزەی ژنان بە فیڕۆ دەدەن، چاوەروانی ئاڵوگۆڕی گەورە دروست دەكەن و لەوێوە كە نایتوانن، فریودەرانە و تێكدەرانەیە. باشترین (یا خراپترین) نموونە، تێكۆشانی هەڵبژاردنەكانە. هەندێك لە سۆشیالیستەكان لەژێر كارایی نیشانەگەلی”پێشكەوتنی هەنگاو بە هەنگاو” دەكەونە ئەم داوەوە. تۆ ناتوانیت بە ئامرازی نائازادیخوازانە خۆت ئازاد بكەیت. هەڵبژاردنی گروپێك لە رامیاركاران (چەندی خوشكانەش بێت) بۆ بەرێوەبردنی ڕێكخراوە كۆنە بێكەڵكەكان، كە دواجار ئێوە بەرێوە دەبەن، شتێك ناباێیتە پێشەوە. كاتێك كە ڕێكخراوی نیشتمانی كۆبوونەوەی زۆرینەی ژنان(National Organization of Women’s Majority Caucus) باڵی گەورەی ئەو ڕێكخراوە بە هەمان ئامرازگەل كە رامیارییەكانی هەڵبژاردن دەیگرنەبەر، داوا لە ژنان دەكات، كە پەیڕەوی لەوان (لە دەرچوون لە ڕەوتی بنەڕەتی شۆڕش) بكەن، هەمووان لە قولاییدا، چ ئەوەی كە پێشتر هەبووە و چ ئەوەیش كە هەنووكە هەیە، ڕۆ دەچن.
شێوەكانی هەڵبژرادن داوگەلێكی ئاشكرای ڕۆژانەن. تەنانەت هەندێك لە نارادیكاڵەكان فێربوون دوورەپەرێزیان لێ بكەن. شتێكی زیرەكانەی دیكە، دەركەوتنی سەرمایەداریییە لە لێژنەكانی توانای ئابووری ژناندا. بۆ نموونە تۆڕی ئابووریی فێمینیستی (Feminist Economic Network) لەبەرچاو بگرن. ئەم ناوە بە ئاسانی دەتوانێت فریوتان بدات. لە رواڵەتدا تۆڕێك بوو لە چالاكییە بازرگانییە جێگرەوەكان بە مەبەستی لابردنی سەرمایەداری لە رێگەی پێكەوەنانی ئابووری خۆبەسێتی بۆ ژنان. ئەمە باوەڕێكی فریودەرانەیە. له‌ته‌ك ئەوەشدا یەكەمین پرۆژەی گەورە (FEN) لە ئەپریلی 1976دا لە دیتۆریت (Detroit) كرایەوە. بە بژاردنی ساڵانە 100 دۆلار وەك ئابوونەی ئەندامەتی، ژنانی ئەندام دەیانتوانی لە مەلەوانگەی تایبەتی مەلە بكەن، لە باری تایبەتیدا خواردنەوە بخۆنەوە و لە لە كۆمەڵێك لە كۆگاكاندا بە داشكاندنەوە شتومەك بكڕن. FEN بە فەرمانبەرانی خۆی بۆ هەر كاتژێرێك كار 2.5 دۆلاری دەبژارد. لاورا براون، بەرێوەبەری FEN ئەم هەنگاوەی بە ”سەرەتای شۆڕشی ئابووری ژنانە” ناوبرد.3
لەو كاتەوەی كە لەزگەی ”شۆڕش” بەو تەڵەكە كۆنەوە ( شێوە هەڵبژاردنەكان و سەرمایەداری)ەوە نراوە، واژەی شۆڕش پێچەوانە بووەتەوە. جێی سەرسوڕمان نییە، بۆ زۆرێك لە ژنان كە نایانەوێت لەشفرۆش، جەنگاوەرانی سەرەتایی، سیناتۆر یا گچكە سەرمایەدار بن، بەلام دەیانەوێت لە بنیاتنانی كۆمەڵگەیەكی ئاڵوگۆڕ كردوودا، هەڵاوەردنە ڕەگەزییەكان كۆتایی پێبهێنن، باڵی ئەناركیستیی فێمینیزم بكەنە سەرچاوەی زولاڵی شۆڕش. ”فێمینیزمی ئه‌ناركیستی” دەیتوانی چوارچێوەیەكی تیئۆری بە پیت بخاتەڕوو، بەڵام زۆرێك لە فێمینیستەكان تەنانەت ناویشیان نەبیستووە یا ئەگەریش بیستبێتیان بەهەڵە وەك ڕێكخراوی هاوپشتی پیاوانی نارنجۆكهاوێژیان لەبەرچاو گرتووە.
فێمینیزمی سۆشیالیستی، بووەتە خۆراكی كۆمەڵێك لە ڕێكخستنە ڕامیارییەكان، لەلایەكەوە لە گروپە چەپە سونەتییەكانەوە، گروپگەلی وەك پارتی كۆمونیستی شۆڕشگێڕ (Revolutionary Communist Party) یا هەمان یەكێتی شۆڕشگێری پێشوو (Revolutionary Union)، یەكێتی ئۆكتۆبەر (October League) و پارتی كارگەرانی جیهانی (International Party Workers) نزیكە و هەندێك جار ئامێتەیان بووە، كە ژنانێكی فرە كەمیان تێدایە. لەلایەكی دیكەوە، ژنانێكی زۆر بەرەو ڕێكخستنە هەڵبژاردنییە چەوتوچەوێڵەكان، كە لەلایەن گروپە چەپە نوێیە تازەسەرهەڵداوەكانی وەك بزووتنەوەی نوێی ئەمێریكایی (New American Movement) یا لە ڕێگەی یەكێتیگەلە سەربەخۆكانی ژنانەوە، ڕاكێش دەكرێن.
فێمینیستە سۆشیالیستەكان نوێیەکان دەستیان داوەتە بانگەوازێكی پەیگیر و شیاوی دەرككردن بۆ پەیوەستبوونی ژنانی بێلایەن بە ڕیزەكانی خۆیانەوە. لە بەرامبەردا، گروپە چەپە کۆنە پەڕگیرەکان بیرۆکەی پێكەوەكاركردنی ژنانی هاڕەگەزباز، جیاخوازەكان و پێکهاتە جۆراوجۆرەکانی دیکە و فێمینستە ناوازەكان له‌ته‌ك میراتبەرە ڕەسەنەكانی ماركس، ترۆتسكی (هەرچەند ترۆتسكیستەكان شیاوی لەبەرچاوگرتن نین)، ستالین و ماوۆ بە شێوەیەكی گشتی، ڕەتدەکەنەوە. زۆربەیان بیرۆکەی پەرژانە سەر گشت پرسەكانی ژنان لەلایەن بزاڤی ژنانی سەربەخۆوە، ڕەتدەكەنەوە. بە تێڕوانینی ئەوان، ئەم بزاڤە تایبەتە بە ژنانی بۆرجوا (دزێوترین واژەی ماركیستەكان)، كە سەرگەرمی “كاری خۆیان”ن و ئەمە “چینی كارگەر دابەش دەكات”. چونكە بەپێی بنەمای تێڕوانینی باویان، لەناو چینی كارگەردا، مێشك لاوازترین كەسان هەن. هەندێكیان هەستێكی هێستریانەیان بەرامبەر ژنانی هاوڕەگەزباز (Lesbian) هەیە: دیارترینیان (یەكێتی ئۆكتۆبەر) و (پارتی كۆمونیستی شۆڕشگێڕ)ن، كە هەڵبەت تەنیا ئەمانە نەبوون. لەم ڕامیارییەشدا وەك زۆرێکی دیكە، هێڵی دژە ژنانی هاڕەگەزبازی ولاتانی كۆمونیستی دەگیردرێتەبەر. بۆ نموونە پارتی كۆمونیستی شۆڕشگێڕ (R.C.P) لە ساڵەكانی سەرەتای 1970دا، لە بەیاننامەیەكدا ( کە بۆ ڕۆژانی پێش پێكهاتنی پارت دەگەڕێتەوە ،كاتێك كە هێشتا یەكێتی شۆڕشگێڕی جاران بوو) بۆچوونەکانی خۆی بڵاوكردەوە و لەوێدا ڕایگەیاند هاوڕەگەزبازان “لە قوڵایی زەلکاوی بۆگەن و نزمیی بۆرجوازیدا ڕۆچوون” و ئازادی هاوڕەگەزبازان “دژی چینی كارگەر و دژی شۆڕشە”. هیچكام لە گروپە چەپە کۆنەكان له‌ته‌ك ئەم پرسەدا، كە ژنان لە دەرەوەی چوارچێوەی پرۆلیتاریاش لەژێر فشاردان، بەئاسانی بۆیان قوتنادرێت. هەڵبەتە ”چینی كرێکار پێشڕەوە” بۆخۆی چەمكێكی سەرنجڕاکێشە: لە كێشمەكێشە هەنووكەییەكانی نێوان چەپەكاندا ئەم چەمكە لە كارگەرانی بەرهەمهێنەرەوە دەستپێدەكات، تا دەگاتە هەر كەسێك كە هێزی كاری لە بەرامبەر كرێیەكدا دەفرۆشێت یا هەركەسێك كە گوزەرانی بە كەسانی دیكەوە بەسترابێتەوە. ئەمە نزیكەی هەموومان دەگرێتەوە. ( دەی باشە، ئەگەر لەسەدا نەوەدی دانیشتوانی دەوڵەتە یەکگرتووەکانی ئەمریكا پێشڕەون، بۆچی تائێستاكە شۆڕش ڕووینەداوە؟)
فێمینیسته‌ سۆشیالیسته‌كان نوێیەکان لە هەموو ڕێگەیەكی داهێنەرانەوە هەوڵدەدەن هەستەیەكی ناوەندیی لە بیركردنەوەی ماركسیست- لینینیست پێكبهێنن، لە ئەمڕۆدا بیپارێزن و بە فێمینیزمی ڕادیكاڵی خۆیانەوە موتوربەی بكەن. هەندێكجار سەرەنجامی نائاسایی له‌ته‌ك خۆیدا دەهێنێت. لە جولای 1975دا، ژنانی بزووتنەوەی نوێی ئەمریكایی و ژمارەیەك لە گروپە سەربەخۆكان، یەكەمین كۆنفرانسی نیشتمانی (سەرتاسەری)یان لەمەڕ فێمینیزمی سۆشیالیستی خۆیان بەست. بەتایبەت ئەوەی كە بەشێوەیەكی فراوان لەبارەیەوە پاگەندە نەكرابوو، بەلام هەمووان لە دیتنی زۆری كۆمەڵی ژنان (زیاتر لە شەسسەد كەس و ژمارەیەكی فرەتریش گەرابوونەوە) كە دەیانەویست پشووی كۆتایی هەفتەی 4ی جولای لە (Yellow Spring )ی ئۆهایۆ بەسەر بەرن، سەریان سوڕمابوو.
بەخوێندنەوەی دەقی وتارەكانی كۆنفرانس و هەروەها بۆچوونگەلی جۆراوجۆر كە لەلایەن ژنانی ئامادەوە نووسرابوون، 4 ڕوون نییە كە وێناكردنی ڕێكخەرانی كۆنفرانسەكە لە خستنەرووی ناونیشانەكە “فێمینیزمی سۆشیالیستی” چی بووە. بنچینەكانی یەكپارچەیی كە پێش كۆنفرانسەكە ئامادە و ڕێكخراو بوون دوو شتیان دەگرتە خۆ، كە هەردەم له‌ته‌ك فێمینیزمی ڕادیكاڵ دەهاتنەوە و لە ڕاستیدا نیشاندەری بیروبۆچوونی تەواو ناكۆك بە ڕوانگەی سۆشیالیستیین. بنچینەی یەكەم دەڵێت : “ئێمە پێداویستی بوونی بزووتنەوە سەربەخۆكان دەرك دەكەین و لەنێو بزاڤی شۆڕشگێڕانەدا پشتیوانییان لێ دەكەین”. بنچینەی دووەم دەڵێت “ئێمە دان بەوەدا دەنێین، كە جۆرەكانی فشار، چە نەژادی، چینایەتی، ڕەگەزی، یا هاوڕەگەزبازی[ژنان/ و.ک] له‌ته‌ك یەك سەروكاریان هەیە و خەبات بۆ ئازادبوون لەژێر ئەو فشارانەدا، دەبێت پێكەوە و بە هاریكاری ئەنجام بدرێت”. بنچینەی سێیەم، تەنیا پەنجە بۆ ئەوە ڕادەكێشێت ”فمینیزمی سۆشیالیستی ستراتیژێكە بۆ شۆڕش” و چوارەمین بنچینە بانگەوازکردنە بۆ دیالۆگكردن ”بە نێوەڕۆكی تێکۆشان و یەکێتییەوە”.
هه‌ڵبه‌ته‌، ئه‌مه‌ تێکەڵەیەکی باوەڕنەکەردەنییە لە کۆمەڵێك بنەمای سەرنجڕاکێش- لیستێکه‌ کە بە کردەوە بانگەوازی هەمووان دەکات. به‌ڵام كاتێك فێمینیسته‌ سۆشیالیسته‌كان، بە شێوەیەکی سەرەکی لەپێناو بزاڤی ژنانی سه‌ربه‌خۆدا دەبێت و كاتێك كه‌ ده‌ڵێن ستەمی چینایەتی یه‌كێكه‌ له‌ سەرکوتگەرییەكانی دیکە، نه‌ك گرنگتر له‌ ئەوانی دیكە، ئیدی (به‌و جۆره‌ كه‌ ڕه‌خنه‌گرانی ماركسیست ده‌ڵێن) چیدیكە ئه‌مه‌ به‌ سۆشیالیزم دانانرێت.
سەرەڕای ئەوەش، فێمینیسته‌ سۆشیالیسته‌كان تا کۆتایی ڕێ هاوڕای به‌رنامه‌كانی فێمینیزمی ڕادیكاڵ نین. ئه‌گه‌ر هاوڕا بووایێن، ده‌بوو ئه‌م بنه‌مایه‌ی دیكەیش قبوڵ بكه‌ن كه‌ : پێكهاته‌ نا- قوچکەییەكان بۆ كرده‌ی (پراکتیکی) فێمینیستی پێویستن. هه‌ڵبه‌ته‌ گرتنەبەری ئەمە بۆ هەندێك لە سۆشیالیستەکان زۆر سه‌خته‌. به‌ڵام ئەمە ئەوە دەگەیێنێت، كه‌ فێمینیزمی ڕادیكاڵ له‌ته‌ك یه‌كێك له‌ جۆره‌كانی ئه‌ناركیزم زۆر نزیكتره‌ تا له‌تەك سۆشیالیزم. ئه‌و جۆره‌ش، ئه‌ناركیزمی کۆمەڵگەرا (هەروەها به‌ ئه‌ناركیزمی كۆمونگه‌راش ناسراوە) نه‌ك له‌تەك جۆرەکانی دی وەك تاكگه‌را یا ئه‌ناركۆ – کاپیتالیست.
ئه‌مه‌ بۆ ئه‌و فێمینیستانه‌ی كه‌ له‌ته‌ك بنه‌ما ئه‌ناركیستییه‌كان ئاشنان، بابه‌تێكی تازه‌ نییه‌. بێجگە لە هه‌ژمارێكی كه‌م له‌ فێمینیسته‌كان. ئه‌مه‌ شیاوی تێگه‌یشتنە، كه‌ ئه‌ناركیزم له‌نێوان ڕۆژنامەگەریی بەد و پەردەپێدراویدا شێوێنراوە. ئه‌گه‌ر فێمینیسته‌كان له‌ته‌ك ئه‌ناركیزم ئاشنا بووایێن، وه‌ها په‌یگیرانه‌ وه‌ك ئامرازێك بۆ خه‌بات دژی ستەمی جێنده‌ری نه‌یانده‌ڕوانییه‌ سۆشیالیزم. فێمینیسته‌كان ناچارن، به‌رامبه‌ر هه‌ر تیئۆرییه‌كی کۆمەڵایەتی كه‌ بە كۆمه‌ڵێك ڕابه‌ر و په‌یڕه‌وگەرەوە لکێندراوە، گومانی خراب بكه‌ن، ئەوە گرنگ نییه‌ كه‌ ئه‌و پێكهاته‌ ناوه‌ندگەرایییه‌ تا چ ئه‌ندازه‌یه‌ك هەوڵدەدات دێمۆکراتانە ڕه‌فتار بكات. ژنانی هەموو چینەکان، هه‌موو نەژادەکان و هه‌موو بارەکانی ژیان، دەمێکە به‌ خواستی كۆتاییهێنان بە زاڵبوون گەیییشتوون، كه‌ چیدیكە ئاماده‌ نین جێگه‌ ڕابه‌رانی هه‌نووكه‌یی به‌ ده‌سته‌یه‌كی دیكە بگرنه‌وه‌. ئێمه‌ ده‌زانین كه‌ ده‌سه‌ڵات له‌ ده‌ستی كێدایه‌ و (كه‌مۆکەیەكی ناوازه‌ نەبێت) کە لە ئێمە نییە.
زۆرێك له‌ فێمینیستانی ئه‌ناركیستی هاوچه‌رخ ڕۆشناییان خستووه‌ته‌ سه‌ر په‌یوه‌نییه‌كانی نێوان ئه‌ناركیزمی کۆمەڵگەرا و فێمینیزمی ڕادیكاڵ. لاین فارۆو (Lynne Farrow) لەم بارەوە وتویەتی: فێمینیزم ئەوە کردەیی دەکاتەوە، کە ئه‌ناركیزم بانگەوازی بۆ دەکات. پێگی كۆرنگه‌ر (Peggy Kornegger) لەو بڕوایەدایه‌، كه‌ ” سالانێكە فێمینیسته‌كان چ له‌ تیئۆری و چ له‌ كرداردا به‌ شێوه‌یه‌كی نائاگانه‌ ئه‌ناركیستن”. هەروەها ماریا له‌یتن(Marian Leighton) ڕادەگەیێنێت، ”ئامانجی خۆپاڵاوتن لە فێمینیستی ڕادیكالەوە بۆ فێمینیزمی ئه‌ناركیستی، خۆی لە خۆیدا هه‌نگاوێكی گەورەیە له‌ به‌ره‌وپێشبردنی هوشیارانه‌ی تیئۆریدا.
ئێمه‌ خۆموختاری بنیات ده‌نێین We build autonomy
ڕەوتی هەردەم ڕوو لە گەشەی دژەباو The process of ever growing synthesis
بۆ هەموو گیانلەبەرێك. For every living creature
ئێمە بڵاودەکەینەوە We spread
خۆبەخۆیی و داهێنان Spontaneity and creation
ئێمە فێر دەبین خۆشی ئازادی We learn the joys of equality
خۆشی پەیوەندی Of relationships
بەبێ زاڵبوون Without dominance
له‌نێو خوشكاندا. Among sisters
ئێمه‌ زاڵبوون هەڵدەوەشێننیەوە We destroy domination
لە هەموو شێوەکانیدا. In all its forms
ئه‌م سرووده‌ له‌ ڕۆژنامه‌ی فێمینیستی ڕادیكاڵ ”ئه‌وه‌ من نیم خۆشه‌ویستم”6 ده‌ركه‌وت، كه‌ سەردێڕی هه‌موو لاپه‌ڕه‌كانی ”كۆتایی به‌ پله‌وپایه‌ بهێنن” ده‌خاته‌ ڕوو. هه‌رچه‌نده‌ نیشانیی ڕۆژنامه‌یه‌كی ئه‌ناركیست (یا ئه‌ناركۆ-فێمینیست)ی لێ نەدرابوو، به‌ڵام پەیوەندییەکان دیارن. ئه‌و ڕۆژنامه‌ بەڵگەیەك بوو لەسەر بزاڤی ئازادیبه‌خشی ژنان له‌ سالانی سه‌ره‌تای بوژانه‌وه‌یدا، هەروا ئه‌مه‌ هه‌مان کرۆکی بەهادارە، كه‌ ئه‌گه‌ر تێکەڵەی فێمینیسته‌ سۆشیالیسته‌کان، ڕیشه‌ دابكوتێت؛ ئەگەر پەرستنی خوداوەند یا نەتەوەی ژنانی هاوڕەگەزباز، ژنان ببەنە سەر ئەو بڕوایەی، كه‌ پێشوازی له‌ شێوه‌ تازه‌كانی زاڵبوون (dominance) و ملدان پێی بكه‌ن یا ته‌نانه‌ت به‌خۆیان به‌رپای بکه‌ن، له‌ ده‌ست ده‌چێت.
پەراوێزەکان:
1. Barbara Ehrenreich, “What is Socialist Feminism?”, Win Magazine, June 3, 1976, p.4.
2. The best of these arguments I’ve encountered are “Socialist Feminism; A Strategy for the Women’s Movement”, by the Hyde Park Chapter, Chicago Women’s Liberation Union, 1972; and Charlotte Bunch, “The Reform Tool Kit”, Quest, 1:1, Summer 1974, pp.37-51.
3. Reports by Polly Anna, Kana Trueblood, C. Corday and S. Tufts, The Fifth Estate, May, 1976, pp. 13, 16. The ” revolution” failed: FEN and its club shut down.
4. People who are interested in reading reports of the conference will find them in almost every feminist or socialist newspaper that appeared in the month or so after July 4th. Speeches by Barbara Ehrenreich, Michelle Russell, and the Berkeley-Oakland Women’s Union are reprinted in Socialist Revolution, No. 26, October-December 1975; and the speech by Charlotte Bunch, “Not for Lesbians Only”, appears in Quest, 2:2, Fall 1975. A thirty-minute audiotape documentary is available from the Great Atlantic Radio Conspiracy, 2743 Maryland Avenue, Baltimore, Maryland 21218.
5. Farrow, “Feminism as Anarchism”, Aurora, 4, 1974, p.9; Kornegger, “Anarchism: The Feminist Connection”, Second Wave, 4: 1, Spring 1975, p.31; Leighton, “Anarcho-Feminism and Louise Michel”, Black Rose, 1, April 1974, p. 14.
6. December, 1, 1970, p.11.
بۆ خوێندنەوەی سەرچاوە ئینگلیزییەكەی :
http://www.anarcha.org/sallydarity/CarolEhrlich.htm
ئەم بابەتە لە سایتی (خوشە) وەرگیراوە و بەداخەوە چەند ساڵە لە ئارادا نەماوە.